[Thuyết minh] Tìm hiểu gốm sứ thời nhà Minh

Nghề gốm là một trong những nghề phát triển rải rác khắp đất nước. Đặc điểm của các sản phẩm mỗi thời mỗi khác. [Thuyết minh] Tìm hiểu gốm sứ thời nhà Minh sẽ là một phần thông tin bổ ích nhất cho quý độc giả.

Những đặc điểm gốm sứ thời nhà Minh

Gốm là một trong những phát minh quan trọng của tổ tiên ta từ ngàn đời nay. Với trí sáng tạo và đôi bàn tay khéo léo của người thợ gốm, gốm sứ thời nhà Minh đã trở thành một loại hình nghệ thuật mang tính dân gian sâu sắc.

Đặc điểm gốm sứ thời Minh

• So với những giai đoạn về trước, nhìn chung gốm sứ thời Minh thường có đặc điểm xương gốm mỏng hơn và đều hơn.

• Gốm sứ thời nhà Minh độ kết tinh của xương gốm mịn, chắc, men trắng và dày.

Gốm sứ thời Minh đã được đổi mới và trở nên phong phú hơn về chủng loại, các hoa văn, họa tiết.

Dựa vào kết quả của các cuộc khai quật trong lịch sử và một số sản phẩm gốm sứ thời Minh hiện vẫn còn trong các viện bảo tàng, các nhà nghiên cứu đã thống kê được có ít nhất 14 loại hình gốm sứ đã được sản xuất trong thời kỳ này. Gồm có: âu, bình, chậu, chén, choé, bát, chum, đĩa, hộp, hũ, kendy, lọ, nậm, tượng và trong số đó chiếm số lượng lớn nhất vẫn là bát và đĩa.

Các loại hình gốm sứ thời nhà Minh

Nhìn chung gốm sứ thời Minh đã có sự kế thừa và phát triển những kỹ thuật sản xuất gốm sứ từ thời Tống – Nguyên. Cụ thể hơn về loại hình và họa tiết trên đồ gốm sứ thời Minh cũng có sự khác biệt.

Âu gốm sứ thời nhà Minh

Âu gốm sứ thời nhà Minh có nắp và được chia ra 2 kiểu: kiểu miệng rộng hơi cúp và kiểu miệng đứng, thành hơi cong, đế thấp, lõm.

Bát gốm sứ thời nhà Minh

Bát gốm sứ thời Minh có 5 kiểu:

• Bát có miệng loe
• Bát có miệng loe rộng, gờ miệng cắt khấc, thành vát, đế nhỏ, thấp lõm
• Bát có miệng loe bẻ
• Bát miệng loe, thành hơi cong, lòng cạn
• Bát miệng đứng, thành cong, lòng sâu, đế cao, lõm.

Bình gốm sứ thời nhà Minh

Bình gốm sứ thời nhà Minh có 3 chiếc chia 3 kiểu:

• Miệng nhỏ và đứng
• Miệng nhỏ và loe
• Miệng đứng, cổ cao hình trụ, thân hình cầu, đế thấp, lõm.

Chậu gốm sứ thời nhà Minh

Chậu gốm sứ thời nhà Minh có các dạng:  miệng loe xiên, thành cong, lòng sâu, giữa hơi lồi, đế lõm và không có chân.

Chén gốm sứ thời Minh

Chén gốm sứ thời Minh có 3 kiểu:

• Miệng loe
• Miệng đứng
• Miệng loe, thành đứng, đế cao, loe và rỗng.

Chóe gốm sứ thời Minh

Chóe có miệng rộng và đứng, cổ ngắn, vai phình, đế bằng, có nắp.

Chum gốm sứ thời Minh

Chum có miệng rộng và đứng, cổ ngắn, thân trên to, đế lõm.

Đĩa gốm sứ thời Minh

Đĩa có 6 kiểu:

• Miệng loe, thành cong
• Miệng loe xiên, thành cong gãy; miệng loe rộng, thành vát
• Miệng loe xiên, thành cong ưỡn, lòng sâu
• Đĩa nhỏ hình vuông uốn góc, thành vát
• Bộ đĩa gồm 1 đĩa bát giác ở giữa
• 8 đĩa hình ngũ giác xung quanh.

Hộp gốm sứ thời Minh

Hộp có 7 kiểu:

• Hình tròn, mặt nắp in nổi rùa, rắn, tôm, cua

• Hình tròn dẹt gồm 2 phần ghép lại
• Hình chữ nhật uốn góc
• Hình tròn dẹt, tạo hình quả bí đỏ
• Hộp tròn, tầng trên hình chỏm cầu in nổi băng cánh cúc
• Hộp tạo hình con thú nằm.
• Hộp hình bát giác

Hũ gốm sứ thời Minh

Hũ có 2 kiểu:

• Miệng nhỏ, gờ miệng vê tròn, thân trên phình rất to.
• Miệng rộng, gờ miệng vê tròn, thân hình trũng thuôn dần về hai đầu

Lọ gốm sứ thời Minh

Lọ có 6 kiểu:

• Miệng nhỏ và lo
• Miệng 1oe, cổ cao hình trụ, vai hơi ngang.
• Miệng đứng hoặc hơi 1oe
• Miệng khoét tròn, thân tròn dẹt
• Miệng khoét tròn
• Miệng1oe xiên, cổ hơi cao

Nậm gốm sứ thời minh

Nậm có 2 kiểu dáng:

• Nậm hoa lam có miệng loe, cổ cao
• Nậm chiều màu có dáng củ tỏi, miệng đứng, cổ cao

Tượng gốm sứ thời minh

Có nhiều loại, đặc sắc nhất là tượng gốm men nhiều màu được tạo hình em bé đang ôm bình hoa sen đứng trên bệ hình vuông, trên đầu có kết nơ, miệng nở nụ cười tươi, trên thân mình mặc quần áo và yếm yếm hoa.

Các hoa văn  trên các sản phẩm gốm sứ thời Minh

Với bề dày hàng ngàn năm lịch sử, nghệ thuật gốm sứ Trung Quốc đã để lại hệ thống hoa văn trang trí trên gốm sứ thời Minh vô cùng phong phú và đa dạng.

1. Hoa văn nhân vật được thịnh hành và được thể hiện rõ ràng cả trên đồ gốm sứ thời Minh.
2. Hoa văn động vật của gốm sứ thời Minh vẽ nhiều hoa văn động vật với các loại cầm, thú, thuỷ sinh, côn trùng, bò sát….
3. Nhóm lông vũ gốm sứ thời nhà minh bao gồm có phượng, hạc, vịt, công, vẹt, gà, thiên nga….
4. Nhóm hoa văn thực vật thường là hoa sen bên cạnh đó hoa cúc, hoa mẫu đơn, tùng và trúc, mai và nhiều loại quả như nho, đào, lựu được sử dụng phổ biến trong gốm sứ thời Minh.
5. Hoa văn nhóm côn trùng cụ thể là chuồn chuồn vẽ ở thành ngoài đĩa hoa lam.
6. Trong hoa văn nhóm thú rồng được xem là linh thú được vẽ nhiều nhất trên các vật dụng gốm sứ thời Minh.  Ngoài rồng thì còn có kỳ lân, nai, vẹt, sư tử,…
7. Hoa văn thuộc nhóm thủy sinh và lưỡng cư cụ thể là các loài cá được vẽ nhảy trên sóng nước ở giữa lòng bát, cá ngoi đầu trên mặt nước thường vẽ ở đĩa. Ngoài ra còn có các loại rùa, rắn, tôm, cua…

Tất cả đều được diễn tả sinh động qua các đề tài, bố cục, đường nét, hình trang trí ý nghĩa ẩn dụ, biểu tượng, mang nội dung cụ thể. Ngoài ra các kiểu hoa văn trang trí trên, hoa văn đường diềm cũng được sử dụng phổ biến trong các dòng gốm sứ thời Minh.

Ngoài việc Tìm hiểu gốm sứ thời nhà Minh các bạn có thể tham khảo thêm các mẫu gốm sứ thương hiệu Bát Tràng sau đây: